Jakie są objawy glistnicy u psa lub kota i kiedy należy wykonać badania?
Glistnica, czyli toksokaroza, to jedna z najczęściej występujących inwazji pasożytniczych u psów i kotów, szczególnie młodych. Wywołują ją nicienie z rodzaju Toxocara – Toxocara canis u psów oraz Toxocara cati u kotów. Pasożyty te rozwijają się głównie w jelicie cienkim, ale ich larwy mogą migrować przez organizm, trafiając do wątroby, płuc, serca, a nawet mózgu. To właśnie ta migracja jest przyczyną wielu objawów pozajelitowych i może prowadzić do poważnych powikłań, zwłaszcza w przypadku silnych inwazji. Zakażenie następuje drogą pokarmową – poprzez kontakt z glebą lub przedmiotami zanieczyszczonymi jajami glist, a także przez zjedzenie zakażonej zdobyczy. Szczenięta i kocięta mogą się również zarazić od matki przez łożysko (psy) lub z mlekiem (psy i koty). Wczesne objawy glistnicy mogą być niespecyficzne: osowiałość, pogorszenie apetytu, biegunkowe lub nieregularne stolce, wzdęcia brzucha, utrata masy ciała pomimo pozornie prawidłowego apetytu. Charakterystyczne bywa również pojawienie się „brzucha żabiego” – napiętego, rozdętego i wyraźnie zaokrąglonego brzucha, często spotykanego u szczeniąt z intensywną inwazją. Wymioty z obecnością glist są alarmującym sygnałem, świadczącym o dużym nasileniu inwazji. Zdarzają się również przypadki objawów oddechowych, spowodowanych migracją larw przez płuca – kaszel, kichanie, duszność. U dorosłych zwierząt objawy często są łagodniejsze lub wręcz nieobecne, jednak nie oznacza to braku zakażenia. Badanie kału, wykonane kilkukrotnie w krótkim odstępie czasu, pozwala wykryć obecność jaj pasożytów i rozpocząć leczenie. W przypadku podejrzenia glistnicy u szczenięcia lub kocięcia, nawet jeśli objawy są skąpe, zaleca się profilaktyczne odrobaczenie.
Czy glistnica może być groźna dla ludzi i jak skutecznie chronić przed nią domowników?
Jednym z najpoważniejszych aspektów glistnicy u zwierząt domowych jest jej potencjał zoonotyczny – czyli możliwość zarażenia człowieka. Toxocara canis i Toxocara cati to pasożyty, które mogą stanowić zagrożenie zdrowotne dla ludzi, szczególnie dzieci bawiących się w piaskownicach, ogrodach i innych miejscach zanieczyszczonych jajami pasożytów. U człowieka dochodzi do tzw. zespołu larwy wędrującej – larwy glisty nie dojrzewają, ale przemieszczają się przez tkanki, powodując reakcje zapalne. W zależności od lokalizacji może to być larwa wędrująca trzewna (z zajęciem wątroby, płuc), oczna (zagrażająca utratą wzroku) lub mózgowa (z objawami neurologicznymi). Choć przypadki te są stosunkowo rzadkie, mają poważny przebieg i mogą prowadzić do trwałych uszkodzeń. Dlatego niezwykle istotna jest konsekwentna profilaktyka. Odrobaczanie psów i kotów nie jest tylko zabiegiem weterynaryjnym dla dobra zwierzęcia – to również ochrona zdrowia wszystkich domowników. Zalecenia obejmują regularne podawanie preparatów przeciwpasożytniczych – co 3–6 miesięcy, w zależności od trybu życia zwierzęcia. Koty wychodzące i psy mające kontakt z innymi zwierzętami lub środowiskiem naturalnym (lasy, łąki, parki) powinny być odrobaczane częściej. Kluczowa jest również higiena – dokładne mycie rąk po kontakcie z pupilem, sprzątanie odchodów, czyszczenie legowisk i zabawek, a także ograniczanie kontaktu dzieci z nieznanym podłożem (np. ziemia w ogrodzie, piaskownice bez osłon). Leczenie glistnicy jest zazwyczaj skuteczne i proste. Stosuje się leki przeciwrobacze, takie jak pyrantel, fenbendazol czy milbemycyna, podawane w dawkach zaleconych przez lekarza weterynarii. U zwierząt młodych często wymagane jest powtórzenie kuracji po 10–14 dniach, by usunąć osobniki rozwijające się z jaj, które nie zostały zniszczone w pierwszym cyklu leczenia. U dorosłych zwierząt zaleca się kontrole kału co kilka miesięcy. Warto pamiętać, że niektóre preparaty działają tylko na określone stadia pasożytów, dlatego leczenie zawsze powinno być dostosowane do wieku, masy ciała i stylu życia zwierzęcia. Zbyt rzadkie lub niedokładne odrobaczanie może prowadzić do przewlekłych infekcji i stanowić trwałe źródło zakażenia dla środowiska.
Glistnica to jedna z tych chorób pasożytniczych, które – choć powszechne – często są bagatelizowane przez właścicieli zwierząt. Tymczasem niesie ona ze sobą istotne ryzyko zarówno dla pupila, jak i dla ludzi, szczególnie najmłodszych członków rodziny. Objawy mogą być łagodne i przez długi czas niezauważone, jednak pasożyt wciąż namnaża się, zanieczyszcza środowisko i zagraża innym. Dzięki nowoczesnym lekom, dostępnym testom diagnostycznym i rosnącej świadomości opiekunów, możliwe jest skuteczne zapobieganie i leczenie glistnicy. Wystarczy systematyczność, współpraca z lekarzem weterynarii i dbałość o higienę. Pies i kot mogą być zdrowym towarzyszem rodziny przez długie lata – pod warunkiem, że nie pozwolimy pasożytom przejąć kontroli. Jeśli więc zastanawiasz się, dlaczego Twój pupil chudnie, ma wzdęty brzuch lub niespokojnie się drapie – zapytaj o glisty. Czasem odpowiedź jest bliżej niż myślisz, a leczenie proste i szybkie. I co ważne – skuteczne, jeśli tylko nie odkładamy działania na później.